Tỷ lệ chi phí logistics trên GDP
của Việt Nam chiếm đến 20,9%, cao hơn nhiều so với các nước trong khu
vực như Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Singapore.
Việt Nam đã có bước nhảy vọt trong hỉ số LPI năm 2018
Sự
phát triển thần tốc của thương mại điện tử đã thúc đẩy nhu cầu giao
nhận hàng hóa không chỉ gia tăng về số lượng mà còn cả về chất lượng.
Tuy nhiên, dịch vụ logistics trong nước hiện nay vẫn đang tụt hậu, chưa
bắt kịp tốc độ phát triển của thương mại điện tử.
Theo
số liệu thống kê mới nhất của Ngân hàng Thế giới (WB) năm 2018, ngành
logistics Việt Nam hiện có tốc độ tăng trưởng 16%/năm và dự báo sẽ còn
tiếp tục tăng trưởng trong các năm tới. Với nhiều nỗ lực, Việt Nam đã có
bước nhảy vọt trong chỉ số LPI (Logistics Performance Index – chỉ số
đánh giá kết quả hoạt động logistics) trong năm vừa qua.
Nếu
như năm 2016, Việt Nam có chỉ số LPI là 2,98, xếp hạng 64/160 quốc gia
được đánh giá và xếp thứ 5 trong khối ASEAN, thì năm 2018 chỉ số này
tăng 25 bậc. Theo đó, Việt Nam vượt lên ở vị trí 39 với điểm số LPI được
cải thiện đáng kể là 3,27, cao nhất trong 6 lần xếp hạng, xếp thứ 3
trong khối ASEAN, sau Singapore vị trí 7 và Thái Lan vị trí 32.
Theo
Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), quy mô thị
trường logistics Việt Nam cũng không ngừng tăng cùng với tăng trưởng
nhanh của kim ngạch xuất nhập khẩu trong nhiều năm qua, đạt khoảng 40-42
tỷ USD/năm. Trong đó, thương mại điện tử đang và sẽ là nhân tố dẫn dắt
chính sự phát triển của logistics.
Thống
kê của Công ty Armstrong & Associates (Hoa Kỳ) cho thấy, dự kiến
đến năm 2020, thương mại điện tử sẽ chiếm khoảng 7,2 – 7,5% tổng doanh
thu logistics thế giới.
Thương mại điện tử lên ngôi
Với
sự phát triển không ngừng của điện thoại thông minh, mức độ phủ sóng
ngày càng rộng của mạng Internet cùng các mạng không dây 3G và 4G, doanh
thu từ hoạt động mua sắm trực tuyến liên tục gia tăng. Nếu như giá trị
thương mại điện tử trong năm 2012 mới chỉ đạt gần 5 nghìn tỷ đồng, đến
năm 2017 đã tăng lên gấp 5 lần và đạt mức 25,7 nghìn tỷ đồng (số liệu
của Euromonitor).
Với tốc độ tăng
trưởng trung bình vào khoảng 33%/năm, dự kiến, giá trị thương mại điện
tử Việt Nam sẽ đạt mốc 106 nghìn tỉ đồng trong năm 2022, tương ứng với
khoảng 4,6 tỷ USD.
Nhờ bàn đạp là sự
phát triển như vũ bão của công nghệ, thương mại điện tử ở Việt Nam đang
ở thời kì “bình minh rực rỡ”, là một trong những quốc gia có tỷ lệ tăng
trưởng thương mại điện tử cao nhất trên thế giới với sự xuất hiện của
nhiều công ty thương mại điện tử, tiêu biểu như: Sendo, Adayroi!, Tiki,
Lazada, Shopee… Kèm theo đó, áp lực ngày càng tăng lên hệ thống
logistics, chuỗi cung ứng, các kênh phân phối và bán lẻ, cũng như hệ
thống nhà xưởng, nhà kho.
Ông Nguyễn
Trần Thi, CEO Công ty cổ phần dịch vụ Giao Hàng Nhanh đánh giá: “Tại
Việt Nam, thị trường thương mại điện tử mỗi năm tăng trưởng lên đến 100%
nhờ đại đa số giới trẻ đều dùng Internet và xu hướng mua hàng online
ngày càng trở nên phổ biến”.
Trong
khi thương mại truyền thống chỉ tập trung phát triển ở một số thành phố
lớn, thương mại điện tử lại được phủ sóng khắp mọi tỉnh thành trong toàn
quốc. Tuy nhiên, thương mại điện tử không thay thế kênh mua sắm thông
thường, mà đang chuyển đổi thành kênh mua sắm chính thức, giúp người
tiêu dùng dễ dàng tiếp cận hàng hóa, đáp ứng nhu cầu và mong muốn của
mình.
“Miếng bánh thương mại điện tử
trong thị trường thương mại chung sẽ ngày càng lớn hơn. Đây là cơ hội
cực kỳ lớn cho những doanh nghiệp kinh doanh trong thị trường này”, ông
Thi bày tỏ.
Trong xu thế chung của
phát triển công nghệ, thương mại điện tử phát triển với tốc độ chóng mặt
do mang lại ngày càng nhiều ích lợi cho người tiêu dùng.
Ông
Hồ Châu Tài, Giám đốc Kế hoạch kinh doanh và hoạt động tại Tập đoàn
Tiki phân tích “thương mại điện tử đem lại tính tiện lợi, giá rẻ, cạnh
tranh so với các cửa hàng bán lẻ. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp phải đệ đơn
xin phá sản vì sức ép của thương mại điện tử”.
Theo
thời gian, những doanh nghiệp làm ăn không đàng hoàng bị loại bỏ. Từ
đó, thị trường sẽ đón nhận những doanh nghiệp có thực lực với mong muốn
phục vụ cho lợi ích của người tiêu dùng, giúp người tiêu dùng tăng niềm
tin đối với thương mại điện tử.
Tất
nhiên, “quả bóng tuyết càng lăn sẽ càng to, người tiêu dùng ngày càng có
nhiều niềm tin hơn vào thị trường thương mại điện tử, sẽ giúp các công
ty thương mại điện tử phát triển, cung cấp nhiều tiện ích hơn cho người
dùng”, anh Tài ví von.
Tuy nhiên, dù
có những bước tiến nhảy vọt trong chỉ số LPI, logistics tại Việt Nam
vẫn còn nhiều “nút thắt cổ chai”, cản bước thương mại điện tử phát
triển.
Nhiều điểm nghẽn cản bước “bệ phóng”
Để
chiếc “tên lửa” thương mại điện tử có thể phóng được với tốc độ chóng
mặt, không thể thiếu được “bệ phóng”, đó chính là sự quản lí chuỗi cung
ứng và logistics trong thương mại điện tử.
Tuy
nhiên, TS. Phạm Nguyên Minh, Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách
công thương đánh giá “doanh nghiệp dịch vụ logistics trong nước còn khá
non trẻ, chỉ chiếm thị phần nhỏ. Năng lực của các doanh nghiệp không
đồng đều, thiếu tính chuyên nghiệp, hoạt động logistics còn phân tán,
thiếu kết nối nên chưa thuyết phục được chủ hàng tăng thuê ngoài dịch vụ
logistics”.
Ngoài ra, điểm yếu của
các doanh nghiệp dịch vụ logistics trong nước là chi phí dịch vụ còn
chưa cạnh tranh tốt, chất lượng một số dịch vụ chưa cao, trong điều kiện
thị trường cung cấp dịch vụ của Việt Nam hiện nay có sự cạnh tranh gay
gắt.
“Nguyên nhân chính là do hạn
chế về quy mô doanh nghiệp, vốn, kinh nghiệm và trình độ quản lý, khả
năng áp dụng công nghệ thông tin cũng như trình độ nguồn nhân lực chưa
đáp ứng yêu cầu của hoạt động quốc tế”, ông Minh phân tích.
Cũng
theo ông Đào Trọng Khoa, Phó Chủ tịch VLA, tỷ lệ chi phí logistics trên
GDP của Việt Nam chiếm đến 20,9%, cao hơn nhiều so với các nước trong
khu vực như Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Singapore. Đó
là con số phản ánh mức chi phí logistics ở Việt Nam cao gần gấp hai lần
so với các nước phát triển và cao hơn mức bình quân toàn cầu là 14%.
Về
chi phí vận tải, hiện nay, trong chi phí logistics tại Việt Nam, chi
phí vận tải quá cao, chiếm 59%. Chi phí này đang chiếm 30 – 40% giá
thành sản phẩm, trong khi tỷ lệ này chỉ khoảng 15% ở các quốc gia khác.
Điều này làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh hàng hóa của các doanh
nghiệp Việt Nam.
Bên cạnh đó, mặc dù
giao dịch trên nền tảng thương mại điện tử, tuy nhiên đến 90% đơn hàng
hẹn thanh toán sau khi nhận hàng, hay tỷ lệ giao hàng không thành công
khá cao, khoảng 8 – 10%. Điều này không chỉ tăng chi phí cho người bán
hàng, mà khiến những doanh nghiệp logistics nảy sinh nhiều chi phí, từ
chi phí lưu trữ hàng hóa, chi phí con người đến nhiều quy trình xử lý
phức tạp phía sau để hoàn đơn.
Công nghệ là nhân tố bứt phá
Cạnh
tranh giao nhận hàng hóa nhanh hay chậm trên thị trường ngày càng trở
nên khắc nghiệt, khi “ông lớn” DHL cam kết giao hàng trong ngày, Lazada
mở dịch vụ hỏa tốc, Tiki với “tuyên ngôn” giao hàng trong vòng 2 giờ.
Đánh
giá Giao Hàng Nhanh là đối tác tin cậy và lớn, có dịch vụ với chất
lượng ổn định, dẫn đầu trên thị trường về tốc độ giao hàng và thời gian,
Tiki đã chọn Giao Hàng Nhanh là một trong những đơn vị vận chuyển cho
mình. Tiki cũng phải thừa nhận, chính công nghệ tạo ra lợi thế cạnh
tranh cho doanh nghiệp này.
Ông Tài lý giải, đầu tư vào công nghệ là đầu tư cho tương lai. Thứ nhất, Tiki chi tiền để xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng phát triển mạnh mẽ hơn. Thứ hai, đầu tư công nghệ để thay đổi thói quen, “educate” người tiêu dùng, đặc biệt ở khu vực nông thôn. “Đầu tư về công nghệ là yếu tố sống còn của doanh nghiệp thương mại điện tử”, ông Tài cho hay.
Theo VnEconomy